Home > Blog > Ontwerp > Het belang van een ijzersterke opmaak voor je boek

Het belang van een ijzersterke opmaak voor je boek

door | 25 oktober 2020

uten lezen

Voor je lezer is jouw kennis één grote brei van nieuwe informatie, en het is jouw taak om die op zo’n manier aan te bieden dat het hapklaar is. Zodat je lezer het niet zelf hoeft te categoriseren, of, wat waarschijnlijker is, halverwege afhaakt.

Gisteravond was ik bezig met mijn cursus Zweeds en het frustreerde me dat mijn cijfers steeds verder omlaag gingen. Hoe meer nieuwe informatie erbij kwam en hoe meer nieuwe regels ik leerde, hoe minder het me lukte om alles toe te passen.

Tot ik me realiseerde dat ik de informatie in allemaal kleine brokjes kreeg, verspreid over de hoofdstukken. Stukjes van allerlei onderwerpen, kriskras door elkaar.

Dat werkte niet voor mij, dus ik besloot alle brokjes te ‘sorteren’ in een apart notitieboek, op mijn eigen manier. Zo kreeg ik het systeem zichtbaar en vielen alle stukjes op hun plek.

Dit is wat je doet als je zorgt voor een goede opmaak:

1. de rode draad ontwarren en duidelijk in het verhaal verweven, en
2. zorgen voor een goede indeling en opmaak, die het verhaal ondersteunen.

De rode draad van je verhaal

Heel leuk natuurlijk, maar hoe doe je dat dan, die rode draad zichtbaar maken? Iedereen is anders, maar voor iedereen geldt dat het makkelijker is om informatie op te delen in schema’s. Die kunnen er op eindeloos veel verschillende manieren uitzien.

Het maakt ook helemaal niet uit hoe je het doet, als het maar in één oogopslag zichtbaar wordt wat je bedoelt. Een voorlopige indeling is daarvoor een goed startpunt, maar is je tekst eenmaal klaar, dan is een goed ontwerp van het binnenwerk ook van groot belang.

De opmaak van je boek ondersteunt je verhaal

De opmaak van je boek ondersteunt je tekst. Het zorgt ervoor dat je tekst prettig leest, maar het doet meer dan dat. Een goed opgemaakte tekst volgt de rode draad van je verhaal en geeft die aan.

Niet alleen met een goed leesbaar lettertype en een duidelijke structuur in koppen, maar bijvoorbeeld ook door bepaalde elementen steeds terug te laten komen in een aparte opmaak, zoals kaders, figuren en tabellen. Niet in eindeloos veel variaties, maar op een heldere, consequente manier, zodat er een tweede laag ontstaat.

Die tweede laag verlevendigt je verhaal, maar doet veel meer dan dat. Iedere lezer is anders, en iedereen verwerkt informatie op zijn eigen manier.

Door tekst af te wisselen met tabellen en figuren, bied je je lezer afwisseling, zodat er voor ieder wat wils is en je lezer de informatie makkelijker opneemt.

Breng je verhaal in beeld

Beeld is voor de meeste mensen makkelijker en sneller te verwerken dan lange stukken tekst. In figuren, tabellen en schema’s zet je tekst om naar beeld en ontstaan er makkelijk te verteren hapklare brokken, die in één oogopslag zichtbaar maken wat je bedoelt. Informatie komt zo beter binnen én blijft beter hangen.

De cursus Zweeds waarmee ik dit verhaal begon is hier een goed voorbeeld van. Bij de cursus kocht ik een boek over de grammatica, omdat ik het nodig heb om de grote lijnen te zien en dingen snel terug te zoeken. Hierin stond één duidelijk voorbeeld van de standaard zinsopbouw in het Zweeds.

Heel nuttig, maar er zijn natuurlijk veel meer manieren waarop je zinnen op kunt bouwen. Die kwamen verderop aan bod, in smalle kolommen, links in het Zweeds en rechts in het Nederlands.

De zinsdelen die een vaste plek in de zin hebben waren wel cursief en vet geplaatst, maar doordat alles onder elkaar stond werd het één brij van tekst, en zelfs na het tien keer te hebben doorgelezen begreep ik de strekking van het verhaal nog steeds niet.

Pas nadat ik alle voorbeeldzinnen had overgenomen in een notitieboek, en in een schema had gezet, viel het kwartje. Opeens had ik de zinsdelen voor mezelf ‘gecodeerd’ in de zinnen, en zag ik de rode draad. Eindelijk ‘herkende’ ik het systeem.

Het belang van een ijzersterk boekontwerp

Het belang van een goed ontwerp

Als het grammaticaboek meteen op deze manier was opgebouwd, had dit me een hoop tijd bespaard. (Hoewel iets op je eigen manier overschrijven nooit verspilde moeite is, want daardoor sla je informatie nog beter op.)

Dit voorbeeld geeft precies aan waarom een goed ontwerp zo belangrijk is. Een boek dat goed is opgemaakt onderscheidt zich van andere boeken doordat het helder is opgebouwd. De tekst en de opmaak vormen een samenspel dat een duidelijk, gestructureerd verhaal vertelt.

De opmaak helpt je lezer om informatie beter te begrijpen

“Design is thinking made visual.” Dat komt aardig in de buurt, maar volgens mij is het meer dan dat. De opmaak moet je lezer helpen informatie sneller te verwerken en daardoor beter te begrijpen.

Ontwerpen is dan ook niet, zoals veel mensen denken, iets ‘versieren’ of ‘opleuken’. Een goed ontwerp zorgt voor een prettige leeservaring, maakt de essentie zichtbaar en ondersteunt het verhaal.

Tekst en opmaak kunnen niet zonder elkaar en vormen één geheel dat je verhaal naar een hoger niveau tilt.

Dat is precies wat er zo leuk is aan mijn vak, en ik vind het geweldig om jou hiermee te helpen. Wil je eens bespreken hoe ik jou kan helpen bij het ontwerp van je boek? Stuur me gerust een berichtje. Dan kijken samen we hoe we ervoor kunnen zorgen dat jouw boek een helder verhaal wordt.

Zodat jouw boodschap helder overkomt en je boek een klantmagneet wordt en je lezers popelen om met jou aan het werk te gaan.

Afbeelding boven deze post: een van de projecten in mijn portfolio, het ontwerp en de opmaak van 12 maanden zwanger van Wil en Tien.

Hanneke de Wit

Hanneke de Wit is mede-auteur van Het Bestsellerboek en auteur van (o.a.) Van passie naar boek. Ze is marketeer, grafisch ontwerper, schrijfcoach, redacteur.

In 2012 gaf zij haar eerste boek in eigen beheer uit. Sindsdien volgden er nog vier, en ze hielp vanuit haar bedrijf Tangram Studio al vele ondernemers om ook een boek uit te geven en zo hun bedrijf te laten groeien.

Een boek heeft iets magisch en is een fantastische marketingtool. Het geeft je autoriteit op je vakgebied, opent nieuwe deuren en zorgt ervoor dat je jezelf en je bedrijf kunt promoten op plekken waar je anders niet terecht was gekomen.

Het formaat van je boek

Het formaat van je boek

Er is geen standaard formaat voor een boek, maar in dit artikel help ik je op weg, zodat je de keuze weloverwogen kunt maken.

De bindwijze van je boek

De bindwijze van je boek

Wat is het verschil tussen de populairste bindwijzen, paperback, hardcover of integraalband, en wat is de beste keuze voor jouw boek?

0 reacties

Een reactie versturen

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *