Hoe krijg je meer focus bij het schrijven? Je kent het wel. Je hebt een superidee, of je bent iets tegengekomen dat je volop inspiratie geeft. De ideeën borrelen in je hoofd, en enthousiast ga je zitten om het uit te schrijven.

Maar op het moment dat je er klaar voor zit en een nieuw tekstbestand hebt geopend, kan je niet meer helder voor je halen wat je nou precies wilde zeggen.

Minder focus door te weinig prikkels

In het boek Focus AAN/UIT (aff) van Mark Tigchelaar lees je over vier concentratielekken. Eén daarvan is te weinig prikkels. Verrassend, want de meesten van ons geven de omgeving vooral de schuld wanneer we afgeleid worden.

Een andere aanpak

Heel kort gezegd komt het erop neer dat ons brein altijd op zoek is naar prikkels. Omdat we altijd de volledige capaciteit van ons denkvermogen benutten, gaan onze hersenen er, wanneer we niet de volle 100% gebruiken, uit zichzelf ‘iets anders bij doen’.

Je dwaalt af, gaat aan andere dingen denken en bent niet meer helemaal met je hoofd bij je werk. En jij dacht dat als je minder geconcentreerd was, je niet goed nadacht? Het probleem is dus dat je te veel ‘ruimte’ over hebt en juist over te veel tegelijk nadenkt. Hoe moeilijker dus de taak, hoe beter we ons kunnen concentreren. (Hoewel dat natuurlijk ook weer afneemt naarmate de taak té moeilijk is.)

Gelukkig kun je je denkkracht verbeteren, gewoon door de dingen een klein beetje anders te doen. Door jezelf meer uit te dagen, je taak iets moeilijker te maken, sneller te werken, of te multi tasken, kunnen je op een makkelijke manier je concentratie verhogen.

Dit onderwerp heeft me geïnspireerd om mijn schrijfproces volledig om te gooien, en mijn bevindingen hier met jou te delen.

Splits je taken

Begin ermee om je boekproject in stukken op te knippen. Maak eerst aantekeningen, zet in korte trefwoorden en zinnen op papier wat je wilt vertellen. Werk van het doel van je verhaal naar een conclusie, en schrijf alles op wat je te binnen schiet.

Ik schreef er al eerder over, door iets letterlijk met pen en papier te noteren, verplaats je het van je hoofd naar je hart. In je hoofd komt ruimte vrij, want je hoeft het nu niet meer te onthouden.

Doe dit niet terwijl je achter de computer zit, om daarna direct weer door te gaan met schrijven. Ga even ergens anders zitten, op een rustige plek. Bijvoorbeeld op de bank of buiten de deur, met eventueel wat boeken bij de hand waar je informatie in hebt gevonden die je wilt gebruiken.

Pas wanneer je hiermee klaar bent begint je tweede taak, en ga je achter de computer aan de slag met het daadwerkelijke schrijfwerk. Alle aantekeningen die je eerder hebt gemaakt, kan je nu verwerken in je verhaal.

Maak de tekst op tijdens het schrijven

Realiseer je je dat lezen van een scherm veel meer inspanning kost dan lezen van papier? Volgens Mark lezen we van een beeldscherm zelfs 25% langzamer. Daar kan ik aan toevoegen dat de meeste tekstverwerkingsprogramma’s daar nog een schepje bovenop doen door de standaard opmaak waarin je een nieuw document opent.

Ik bedoel, begin je niet altijd gewoon te schrijven en laat je het verder voor wat het is? Hoeveel van ons passen die standaard opmaak aan? Waarom zou je ook? Want de tekst die je schrijft wordt later wel opgemaakt als hij online gaat, of wanneer je het naar de ontwerper hebt gestuurd.

Je wordt niet alleen aangemoedigd om het op die manier te doen, het is vaak zelfs een vereiste om platte, onopgemaakte tekst op te leveren. Omdat jouw opmaak problemen zou geven in het definitieve opmaakproces. Gelukkig is dat niet waar.

Wanneer je tekst plakt door  command, option (of alt) en shift tegelijk ingedrukt te houden terwijl je de V typt, wordt de tekst geplakt in de opmaak van het document waar het naartoe gekopiëerd wordt. (‘Plak en pas stijl aan’ of ‘Plakken en aanpassen aan opmaak’ als je via het menu werkt) De ‘oude’ opmaak wordt daarbij overschreven. 

Zorg dat je tekst lekker leest

Dat biedt dus perspectief, want geloof me, als je een beetje bent zoals ik, zijn die eindeloze kleine lettertjes in het standaard ingestelde lettertype van je tekstverwerkingsprogramma niet bepaald inspirerend voor je.

Bovendien, en dat is misschien nog wel belangrijker, kunnen onze ogen en onze hersenen regels die uit meer dan 10 tot 12 woorden bestaan niet goed verwerken. Met als resultaat dat je, nadat je een paar zinnen gelezen hebt, niet meer precies weet wat er nou allemaal stond.

Wanneer we te weinig uitgedaagd worden, slaat de verveling toe, en raken we afgeleid. Mark noemt het mind wandering, we gaan aan andere dingen denken dan aan waar we mee bezig zijn.

Typen in een document waarin de letters op 11 pt in Arial staan ingesteld, en waarin er gemiddeld 18-20 woorden op een regel staan, is natuurlijk hét recept om verveeld te raken.

Prikkel je brein voor meer focus

Dit is dan ook een oproep om het, samen met mij, helemaal anders te gaan doen. Begin voortaan eens om de letters van je tekst een paar punten groter te maken.

Pas daarna de rechter marge van je document aan (misschien moet je daarvoor eerst de liniaal zichtbaar maken in je document) en tel in een paar regels het aantal woorden. Dat kan nooit elke keer 12 zijn, maar probeer dat wel ongeveer te benaderen.

Het lijkt misschien een beetje omslachtig, maar dit is veel slimmer dan inzoomen op je tekst. Dat is zinloos, omdat je dan steeds heen en weer moet scrollen om een zin te kunnen lezen. Tenzij je een groot scherm hebt, maar dan ben je het effect dus ook kwijt.

Door de marge aan te passen, staan er daadwerkelijk minder woorden op elke regel en kan je je met veel meer gemak focussen op de tekst.

Juist omdat ons brein altijd op zoek is naar prikkels, hebben we een natuurlijke voorkeur voor nieuwe dingen. Wil je dus geconcentreerd kunnen schrijven, zorg er dan voor dat je tekst er al prikkelend uitziet wanneer je er nog mee bezig bent.

Daar hoef je geen ontwerper voor te zijn, doe het gewoon zoals jij het mooi vindt. Probeer eens wat uit, het ene lettertype vind jij waarschijnlijk fijner lezen dan het andere.

Kies daarbij het liefst voor een schreefloze letter zoals de Open Sans of de Calibri. Die zijn meestal meer geschikt om van een scherm te lezen dan bijvoorbeeld de Times of de Garamond.

Hoewel er uitzonderingen zijn (dat zijn dan wel hele recente lettertypes die speciaal voor digitaal gebruik zijn gemaakt), zijn schreefletters over het algemeen gemaakt voor drukwerk. De schreven (de kleine lijntjes onder- en bovenaan de ‘stokken’ van de letters) leiden je ogen en zorgen ervoor dat je gedrukte tekst makkelijker en sneller leest.

Een scherm is niet opgebouwd uit poreus papier met ronde ‘punten’ van drukinkt, maar uit vierkante lichtgevende pixels. Kies daarom een letter die vanaf je vanaf je scherm lekker vindt lezen. Ga je je tekst later voor een ander doeleind gebruiken, bijvoorbeeld op papier, dan is het zo weer aangepast.

Heb je jouw ideale opmaak gevonden? Dan kan je het bestand de volgende keer gewoon dupliceren en opnieuw gebruiken, zodat je deze handelingen niet elke keer opnieuw hoeft te doen en allerlei verschillende opmaken krijgt.

Een betere focus bespaart tijd

Denk je nog steeds dat het verspilde moeite is en zonde van je tijd? Dan kan ik je verklappen dat het je juist veel meer tijd en werkplezier gaat opleveren. 

Deze week ben ik het voor het eerst helemaal anders gaan doen, en ik merkte meteen dat de teksten veel makkelijker uit mijn vingers stroomden. Binnen een half uurtje tijd had ik het voorwoord van mijn boek helemaal herschreven. Moeiteloos en met veel meer bezieling.

Ook dit blog schreef ik op deze manier. En terwijl ik normaal gesproken toch wel ongeveer drie tot vier uur voor een blog nodig heb, deed ik over deze minder dan een uur.

Daarom wil ik je uitdagen. Ga je het ook proberen? Laat me weten of het gewerkt heeft. Hoeveel tijd heb je ermee bespaard en heb je met meer inspiratie geschreven? Ik ben heel benieuwd of het voor jou net zo goed werkt als voor mij!